Padeži su logični algoritmi za konstruisanje govora: 1) ko, šta, 2) odakle, od koga, 3) ko šta ima, 4) ko šta radi sa onim što ima, 5) šta je misija, poziv, 6) sa kim i čim radi, 7) gde stvara. U književnom jeziku ima ih čak sedam, a svi nose latinska imena, odgovaraju na različita pitanja, imaju posebna značenja sa mnogo pravila, ali i izuzetaka od pravila.
Cases are logical algorithms for constructing speech: 1) who, what, 2) from where, from whom, 3) who has what, 4) who does what with what they have, 5) what is the mission, calling, 6) with whom and what he does, 7) where he createsThere are seven of them in the literary language, and they all have . Latin names, answer different questions, have a special meaning with many rules, but also exceptions to the rules
Najjednostavnije rečeno, padeži su različiti oblici jedne iste (promenljive) reči. Dakle, reč koja se menja kroz padeže ima različite nastavke, koji označavaju posebne odnose u koje ona stupa u konkretnoj rečenici.
Simply put, cases are different forms of the same (variant) word. Thus, a word that changes in cases has different endings, indicating the special relationship it enters into in a particular sentence.
PADEŽI \ CASES
Književni jezik razlikuje sedam padeža (i u jednini i u množini):
In the literary language, seven cases are distinguished (both singular and plural):
nominativ,
genitiv,
dativ,
akuzativ,
vokativ,
instrumental,
lokativ.
Po padežima se menjaju imenice, zamenice, pridevi i neki brojevi (od 1 do 4).
Nouns, pronouns, adjectives and some numbers (from 1 to 4) change depending on the case.
PITANJA ZA PADEŽE | WHAT QUESTIONS DO CASES ANSWER?
Nema potrebe da se padeži uče napamet. Kako biste pogodili tačan oblik imenice u odgovarajućem padežu, probajte da naučite pitanja koja idu uz svaki padež. Odgovor na to pitanje daće vam padežni oblik date reči.
There is no need to memorize the cases. To guess the correct form of the noun in the corresponding case, try to learn the questions that come with each case. The answer to this question will give you the case form of the given word.
Nominativ – ko, šta: čovek
Genitiv – koga, čega: (od) čoveka
Dativ – kome, čemu: čoveku
Akuzativ – koga, šta (vidim): čoveka
Vokativ, odnosno padež dozivanja: Hej, čoveče
Instrumental – s kim, čim: sa čovekom
Lokativ – o kome, na čemu: o čoveku
ZNAČENJE NAZIVA PADEŽA | MEANING OF NAMES CASES
1) Nominativ je prvi padež i nastao je od latinskog nomen, što znači ime. Otuda pitanje ko, šta: Marko, konj, auto. Dakle, nominativ je osnovni padež jer predstavlja ime svakog predmeta.
1) The nominative case is the first case and comes from the Latin nomen, which means name. Hence the question of who, what: Marco, horse, car. Thus, the nominative case is the main case because it represents the name of each object.
2) Genitiv je nastao od genus, što u prevodu znači poreklo. Dakle, zato imamo pitanje (od) koga, (od) čega. Od čega je ova haljina – od pamuka. Od koga smo dobili ovo – od druga.
2) The genitive case is formed from the gender, which in translation means origin. That's why we have a question (from) whom, (from) what. What this dress is made of - cotton. From whom we received it - from a friend.
3) Dativ potiče od reči dare – darivati. Otuda pitanje kome, čemu: Poklanjam ovo (kome) Darku.
3) The dative case comes from the word dare - to give. Hence the question to whom, for what: I give this to Emily.
4) Akuzativ nastaje od ne baš popularne reči accusare, što u prevodu znači optužiti. Otuda pitanje koga, šta: Optužujem (koga) njega.
4) The accusative case comes from the not very popular word accusare, which means to accuse in translation. Hence the question of whom, what: I blame (whom) him.
5) Vokativ se razlikuje od svih padeža zato što jedini nema pitanje, već se koristi u tu svrhu neki uzvik, npr. hej. Odmah će vam biti jasno zbog čega kada saznate njegovo poreklo. Vokativ je dobio ime od reči vocare, što znači zvati. Otuda se on još naziva i padež dozivanja: Hej, druže, čuješ li me?
5) The vocative case differs from all cases in that only there is no question in it, and for this an exclamation is used, for example.Hello. You will immediately understand why when you know its origin. The vocative case got its name from the word vocare, which means to call. Therefore, it is also called a call: Hey buddy, can you hear me?
6) Instrumental potiče od lat. instrument i znači sredstvo. Zbog toga uz njega imamo pitanje s kim, čim: Obojili smo vrata farbom.
6) Instrumental comes from lat.instrument and means.That is why with it we have a question with whom, with what: We painted the door with paint.
7) Lokativ potiče od locatio, lokacije, i često se koristi da označi mesto gde se neko nalazi: Evo me u kafiću. Kada postavimo pitanja o kome, na čemu, dobijamo upravo oblik kafiću.
7) The local case comes from locatio, location and is often used to indicate the place where someone is: Here I am in a cafe. When we ask questions - about whom, on what, we get exactly the form of a cafe.
Da biste u potpunosti ovladali padežima i mogli da ih prepoznajete, neophodno je da naučite kako se oni u rečenici koriste i sa kojim se predlozima javljaju. Kada to znate, mnogo vam je lakše da odredite padežni oblik svake reči, a nećete ni biti u situaciji da pomešate padež ukoliko reč ima isti oblik u nekoliko padeža.
To fully master the cases and be able to recognize them, you need to know how they are used in a sentence and what prepositions they meet. When you know this, it is much easier for you to determine the case form of each word, and you will not even be in a situation to confuse the case if the word hasthe same form in several cases.
ŠTA PADEŽI ZAPRAVO RADE U REČENICI? | WHAT DO CASES ACTUALLY DO IN A SENTENCE?
Pre svega, treba da znate da padeži u jeziku mogu biti nezavisni i zavisni.
First of all, you should know that cases in a language can be independent and dependent.
Samo su nominativ i vokativ nezavisni padeži, javljaju se uvek bez predloga i mogu stajati samostalno. Ostali padeži su zavisni i mogu se javiti sa predlogom ili bez njih. Jedini izuzetak je lokativ, koji se uvek javlja sa predlozima.
Only the nominative and vocative are independent cases, they always appear without a preposition and can stand alone. The other cases are dependent and may occur with or without a preposition. The only exception is the locative, which always occurs with prepositions.
Nominativ je nezavisan padež i uvek se javlja bez predloga.
Primer: gitara; dobar fudbaler; lepo mesto.
The nominative case is an independent case and is always found without a preposition. Example: guitar; good footballer; good place.
Genitiv se može upotrebiti da označi pripadnost, poreklo, deo neke celine. On je nešto komplikovaniji padež jer postoji više (značenja) genitiva:
The genitive can be used to indicate belonging, origin, part of a whole. This is a slightly more complicated case because there are several (meanings) of the genitive:
prisvojni genitiv (koji označava kome nešto pripada): Greh njene majke.
partitativni genitiv (označava deo ili količinu nečega): Doneo je nešto hrane. (Iz rečenice je jasno da se nosi deo hrane, a ne sva hrana.)
genitiv (označava poreklo): Gitara je napravljena od drveta.
possessive genitive (denoting who owns something): her mother's sin.
genitive (denoting a part or amount of something): He brought some food.
genitive (denoting origin): The guitar is made of wood.
Ovaj genitiv takođe označava udaljavanje, što znači da u rečenici u kojoj se on nalazi mora nešto da se odvoji, na primer: Pao je sa bicikla.
This genitive case also indicates distance, which means that in the sentence in which it is located, something must be separated, for example: He fell off his bicycle.
Osim ova tri značenja, genitiv može biti i opisni (kvalitativni), sa mesnim i vremenskim značenjem, načinskim i uzročnim značenjem i, napokon, namernim (ciljnim) značenjem.
In addition to these three meanings, the genitive case can also be descriptive (qualitative), with a temporal meaning, modal and causal meaning, and, finally, with an intentional (target) meaning.
Genitiv se može javiti uz mnoštvo predloga, a neki od najčešćih su: od, do, iz, sa, ispred, iza, izvan, niže, pre, uoči, posle
The genitive case can be used with many prepositions, and some of the most common are: from (off), to, of, with, in front of, behind, out, below, pre, before, after.
Dativ označava pravac, smer ili cilj kretanja, a takođe i namenu.
Primer: Mi ćemo krenuti ka tebi.
The dative case indicates the direction, direction or purpose of the movement, as well as the goal. Example: We will be moving to (towards) you.
Kada se dativ javi sa predlozima, to su najčešće ka, prema, blizu, nasuprot.
When the dative case occurs with prepositions, most often it is to, next to
Akuzativ se koristi da označi objekat radnje, ali takođe pravac kretanja i mesto.
Primer: Ide niz ulicu pevajući.
The accusative case is used to indicate the object of the action, as well as the direction of movement and place. Example: He is walking down the street and singing.
Najčešći predlozi uz koje se javlja: kroz, niz, uz, za
The most common prepositions with which it occurs are: through, among, along, behind.
Vokativ se koristi za dozivanje i, kao što smo rekli, upotrebljava se bez predloga, a u rečenici se odvaja zapetama.
Primer: Gde si, druže, nema te sto godina.
The vocative case is used to call and, as we said, is used without a preposition, and is separated by commas in a sentence. Example: Where are you, friend, you have not been for a hundred years.
Pojedina lična imena mogu dovesti učenike u nedoumicu. Tako je često pitanje kako glasi vokativ imena Maja ili Andrej.
Some personal names can confuse students. People often ask how to pronounce the vocative case of the name Maya or Andrey.
Vokativ ženskih imena koja se završavaju na –a i imaju dugouzlazni akcenat glasi: Majo, Saro, Ivo, Jano
The vocative case of female names ending in -a and having a long ascending accent reads: Mayo, Saro, Ivo, Yano
Za razliku od njih, ženska imena sa kratkim akcentom, dvosložna sa dugosilaznim, kao i trosložna i višesložna ženska imena (izuzev imena sa nastavkom -ica) imaju vokativ jednak nominativu: Ana, Anja, Sanja, Branka, Jovana, Olivera, Tatjana
In contrast, female names with a short accent, two-syllable ones with a long consonant, as well as three-syllable and polysyllabic female names (except for names with the suffix -ika) have a vocative case equal to the nominative: Ana, Anya, Sanya, Branca, Jovana, Olivera, Tatyana
Kada je u pitanju vokativ muškog imena Andrej, prema pravilima srpskog jezika, ispravan oblik je Andreju, međutim u govornom jeziku uglavnom se upotrebljava oblik koji je jednak nominativu: Andrej, koji nalazimo i u Pravopisnom rečniku srpskog jezika Milana Šipke.
As for the vocative case of the male name Andrei, according to the rules of the Serbian language, the correct form is to Andreju, however, in colloquial speech, a form equal to the nominative case is usually used: Andrej, which we also find in the Spelling Dictionary of the Serbian language of Milan Shipka.
Instrumental je padež kojim se označava društvo ili sredstvo vršenja radnje. Pazite sad: ova caka će vam olakšati način upotrebe instrumentala. Kada je u pitanju društvo, instrumental se upotrebljava sa predlozima.
Primer: Bio sam sa Ivanom.
The instrumental case is a case that indicates a company or means of doing an action. Be careful: this hook will make it easier for you to use the instrumental.When talking about society, the instrumental case is used with prepositions. Example: I was with Ivan.
Nasuprot tome, kada je reč o sredstvu, uvek se upotrebljava bez predloga.
On the contrary, when referring to an agent, it is always used without a preposition.
Primer: Pišem olovkom. (nepravilno bi bilo: sa olovkom).
Example: I write by a pencil. (It would be wrong: with a pencil).
Najčešći predlozi uz instrumental: s, sa, pod, nad, pred, među, za.
The most common prepositions with instrumental ones are: with, with, under, over (above), before, among, behind.
Lokativ označava mesto na kome se nešto nalazi, odnosno objekat o kome govorimo.
Primer: Nalazimo se u školi.
Locative means the place where something is located, that is, the subject in question.Example: We are at school.
Ovaj padež se uvek upotrebljava sa predlozima, i to: na, o, po, pri, u.
This case is always used with prepositions, namely: on, about, by, near, at.
TRIKOVI ZA LAKŠE UČENJE PADEŽA } TRICKS FOR EASIER LEARNING CASES
E sad, to što postoji, kako smo rekli, sedam padeža za jedninu i množinu ne znači da postoji i 14 različitih oblika svake reči. Dobra vest je da mnoge reči u različitim padežima imaju iste oblike, razlikuju se samo donekle u akcentu.
Now, the fact that there are, as we said, seven cases for singular and plural does not mean that there are also 14 different forms of each word. The good news is that many words in different cases have the same form, only slightly differentaccent.
Kao prilikom učenja tablice množenja, gde koristite različite trikove kako biste broj mogućih kombinacija smanjili, tako i prilikom učenja padeža, u zavisnosti od toga koja se reč menja, postoje trikovi koji će vam pomoći da lakše naučite promenu reči po padežima.
Just like when learning the multiplication table, where you use various tricks to reduce the number of possible combinations, so when learning cases, depending on which word changes, there are tricks that will help you learn to change word by case more easily.
TRIKOVI ZA LAKŠE MENJANJE IMENICA KROZ PADEŽE | TRICKS FOR EASIER LEARNING CASES
Imenice mogu biti muškog, ženskog i srednjeg roda, u jednini ili množini:
Nouns can be masculine, feminine, neuter, singular or plural:
dečak, dečaci – muški rod; boy, boys - male;
devojčica, devojčice – ženski rod; girl, girls - female;
selo, sela – srednji rod; village, villages - neuter gender;
Kod svih imenica bilo kog roda ili broja dativ i lokativ će uvek biti isti. Dakle, ukoliko znate treći padež, znate i sedmi.
All nouns of any gender and number will always have the same dative and locative case.So, if you know the third case, you also know the seventh.
Dativ jednine/množine: kome, čemu: dečaku, dečacima (m. rod), devojčici, devojčicama (ž. rod), selu, selima (sr. rod);
Dative singular/plural: to whom, to what: to boy, to boys (m. gender), to girl, to girls (f. gender), to village, to villages (neuter gender);
Lokativ jednine/množine: o kome, o čemu: (o) dečaku, (o) dečacima (m. rod), (o) devojčici, (o) devojčicama (ž. rod), (o) selu, (o) selima (sr. rod);
Local singular / plural: about whom, about what: (about) a boy, (about) boys (m. gender), (about) a girl, (about) girls (f. gender), (about) a village, (about) villages (cf. genus);
Kod svih imenica u množini dativ, instrumental i lokativ su uvek isti. To znači da vam ostaje da naučite samo još četiri padeža, a kada uzmemo da nominativ svi znaju, a da biste pronašli vokativ, potrebno je samo da dozovete nekog, to znači da vam ostaju samo još dva padeža: genitiv i akuzativ.
For all plural nouns, the dative, instrumental, and locative are always the same. This means that you only have four more cases left to learn, and when we assume that the nominative is known to everyone, and to find the vocative, you only need someone's name, it means that you have only two more cases left: genitive and accusative.
Dativ množine: dečacima, devojčicama, selima;
Dative plural: to boys, to girls, to villages;
Instrumental množine: sa dečacima, sa devojčicama, selima;
Instrumental plural forms: with boys, with girls, (by) villages;
Lokativ množine: o dečacima, o devojčicama, o selima;
Local plural: about boys, about girls, about villages;
Akuzativ je za sve imenice srednjeg roda u jednini isti kao nominativ, takođe i za imenice muškog roda u jednini koje označavaju nežive pojmove, kao i za imenice ženskog roda u množini.
Nominativ: selo (sr. r.)
The accusative case is the same for all neuter singular nouns, as is the nominative case, as well as for masculine singular nouns denoting inanimate concepts, as well as for feminine plural nouns. Nominative case: village (n.c.)
Akuzativ: selo (sr. r.)
Nominativ: sto (m. r.)
Akuzativ: sto (m. r.)
Nominativ množine: devojčice (ž. r.)
Akuzativ množine: devojčice (ž. r.)
Napokon, kod imenica srednjeg roda u jednini vokativ je uvek jednak nominativu, a u množini to važi za sve imenice, bez obzira na rod.
Finally, for neuter nouns in the singular, the vocative is always equal to the nominative, and in the plural this applies to all nouns, regardless of gender.
Nominativ jednine: selo;
Vokativ jednine: selo;
Nominativ množine: dečaci, sela, devojčice;
Vokativ množine: dečaci, sela, devojčice;
Dakle, kada budete učili konkretne imenice, uvek će biti ponavljanja oblika, što pamćenje ispravnog oblika u velikoj meri olakšava.
So, when you learn specific nouns, there will always be form repetition, which makes it much easier to remember the correct form.
TRIKOVI ZA MENJANJE PRIDEVA KROZ PADEŽE
TRICKS FOR REPLACING ADJECTS THROUGH CASES
Kao i imenice, i pridevi imaju sva tri roda i oba broja. To je i logično jer oni idu uz imenice, sa kojima treba da se slažu.
Like nouns, adjectives have all three genders and both numbers. This is also logical because they go with the nouns they must agree with.
I kod prideva postoji dosta olakšavajućih okolnosti. Na primer:
There are also many extenuating circumstances for adjectives.
1) dativ i lokativ prideva u jednini u svim rodovima su isti, dok se u množini poklapaju i sa instrumentalom.
1) dative and local adjectives in the singular are the same in all genders, and in the plural they also agree with the instrumental.
Primeri:
Muški rod
Dativ jednine: dobrom čoveku;
Lokativ jednine: o dobrom čoveku;
Dativ množine: dobrim ljudima;
Instrumental množine: sa dobrim ljudima;
Lokativ množine: o dobrim ljudima;
Ženski rod
Dativ jednine: lepoj devojci;
Lokativ jednine: o lepoj devojci;
Dativ množine: lepim devojkama;
Instrumental množine: sa lepim devojkama;
Lokativ množine: o lepim devojkama;
Srednji rod
Dativ jednine: bogatom selu;
Lokativ jednine: o bogatom selu;
Dativ množine: bogatim selima;
Instrumental množine: bogatim selima;
Lokativ množine: o bogatim selima;
2) prideve u srednjem rodu možda je i najlakše zapamtiti jer su i u jednini i u množini nominativ, akuzativ i vokativ jednaki.
2) Adjectives of the neuter gender are perhaps the easiest to remember because nominative, accusative and vocative are the same in singular and plural.
Nominativ jednine: lepo selo;
Akuzativ jednine: lepo selo;
Vokativ jednine: lepo selo;
Nominativ množine: lepa sela;
Akuzativ množine: lepa sela;
Vokativ množine: lepa sela;
3) ukoliko se pridev odnosi na imenicu koja označava živo biće, akuzativ muškog roda jednine biće jednak genitivu, u suprotnom je jednak nominativu.
3) if the adjective refers to a noun denoting a living being, the accusative case of the masculine singular will be equal to the genitive case, otherwise it will be equal to the nominative case.
Genitiv jednine: lepog Jove; Beautiful Jupiter
Akuzativ jednine: lepog Jovu;
Nominativ jednine: lep dan;
Akuzativ jednine: lep dan;
4) ova opozicija živo/neživo važi samo ukoliko je u pitanju muški rod jednine. U ženskom i srednjem rodu jednine, kao i u množini sva tri roda, ona ne utiče na promenu.
4) this animate/inanimate opposition is valid only if it is masculine singular. In the feminine and neuter singular, as well as in the plural of all three genders, the change is not affected.
KAKO DA SE NE ZBUNITE NA KONTROLNOM ILI PISMENOM?
HOW NOT TO BE CONFUSED ON THE TEST OR IN WRITING?
Često na kontrolnom, pismenom ili u okviru domaćeg učenici imaju zadatak da prepoznaju odgovarajući padež imenice, prideva ili zamenice. Međutim, šta ako taj oblik reči odgovara više padeža istovremeno? Kako znati koji je pravi?
Often in control, written or homework, students are faced with the task of finding out the corresponding case of a noun, adjective or pronoun. However, what if this word form corresponds to several cases at the same time? How do you know which one is correct?
Ono što se pokazalo kao korisna i olakšavajuća okolnost prilikom učenja padeža sada odjednom postaje razlog zbunjivanja.
What has proved to be a useful and facilitating circumstance in the study of cases is now suddenly becoming a source of confusion.
Ali nemojte brinuti. Dovoljno je da se podsetite značenja padeža, predloga uz koje se najčešće javlja (ukoliko je u rečenici dat sa predlogom) i da razmotrite kontekst rečenice u kojoj se odgovarajuća reč nalazi. Tako, na primer, ukoliko imate rečenicu:
But don’t worry. Just remember the meaning of the case, the preposition with which it most often occurs (if it is given with a preposition in a sentence) and consider the context of the sentence in which the corresponding word occurs. So, for example, if you have a sentence:
Sedim u kafiću.
Kada bismo gledali samo oblik kafiću, utvrdili bismo da on odgovara istovremeno i dativu i lokativu. Međutim, može biti samo jedan. Dakle, koji je?
If we looked only at the form of the cafe, we would find that it corresponds to both the dative and locative at the same time. However, there can only be one. So what is it?
Odgovor je zapravo lako dati.
Samo se setimo značenja padeža i predloga koji idu uz njega. Lokativ označava lokaciju, dakle mesto na kome se neko/nešto nalazi, a često se pored njega nalazi predlog u. Dakle, u ovom slučaju reč kafiću je lokativ.
Let's just remember the meaning of the case and the prepositions that go to it. The local case indicates the location, that is, the place where someone / something is, and often the preposition u is next to it. So, in this case, the word cafe islocative.
Rečenica može da glasi i drugačije, npr.:
The sentence can also be read in different ways, for example:
Poklonio je svoju sliku omiljenom kafiću.
He presented his painting to his favorite cafe.
Sada je jasno da je reč o dativu jer on označava namenu, darovanje.
Now it is clear that we are talking about the dative case, because it indicates a goal, a gift.
Dakle, uvek reč posmatrajte u kontekstu rečenice, a potom se setite značenja svakog padeža i biće vam jasno u kom padežnom obliku se nalazi tražena reč.
So, always look at the word in the context of the sentence, and then memorize the meaning of each case and it will be clear to you which case the search word is in.
U SAVREMENOJ OSNOVNOJ ŠKOLI NASTAVA JE PRILAGOĐENA UČENIKU
IN A MODERN PRIMARY SCHOOL, THE TEACHING IS ADAPTED TO THE STUDENT
Bez obzira koliko su talentovana, većina dece u nekom trenutku ima problem sa određenim lekcijama u školi. Bilo da su to poteškoće sa čitanjem, računanjem ili usvajanjem padeža, u zavisnosti od stila učenja i afiniteta deteta nešto će mu ići lakše, nešto teže.
U Savremenoj osnovnoj školi nastava se prilagođava stilu učenika, njegovim potrebama i talentima. Zahvaljujući personalizaciji programa, ali i savremenoj edukativnoj tehnologiji, nastava se prilagođava pojedincu, zbog čega učenik može da nauči sve, zato što mu je gradivo prezentovano na način koji odgovara njegovom stilu učenja.
U nastavi jezika obično su bolji učenici koji imaju razvijenu verbalnu inteligenciju, dok oni sa slikovnim ili matematičkim tipom inteligencije mogu ponekad imati određenih problema.
Comments